خیلی خیلی خیلی عجیب ولی واقعی

سینما و تئاتر

۱۴۰۳/۰۹/۱۰

در صدا و سیما برنامه بسیار محبوب «کتاب باز» را تعطیل کردند حال که قرار است یک برنامه دیگر برای ارتقا فرهنگ و هنر مخاطبان خاص و طرفدار آن پخش شود آن را تعطیل می‌کنند چون 2 یا 3 بار اسم «کتاب باز» آمده است!

روز سه‌شنبه اولین قسمت از برنامه جدید سروش صحت با عنوان «اکنون» از پلتفرم فیلیمو پخش شد و هنوز یک روز از انتشار آن نگذشته بود که ساترا (نهاد نظارتی صداوسیما بر شبکه نمایش خانگی) ادامه پخش آن را متوقف کردف که البته یک سطح جدید از ابتذال و بهانه‌های کودکانه ساترا در موقعیتی است که به عنوان ناظر و رقیب در آن قرار دارد.

محمدجواد شکوری - مدیر فیلیمو - در یک توییت همراه با انتشار نامه ساترا اشاره کرد: «وقتی رقیب نقش داور و رگولاتور را داشته باشد همین می‌شود که به خود اجازه دهد چنین نامه‌ای بزند و «اشاره» را هم جزء حق مالکیت حساب می‌کند.»

بعد از انتشار خبر توقیف برنامه «اکنون» ساترا توضیحاتی را به رسانه‌ها ارسال کرد و درصدد بیان موجه بودن عملکرد خود برآمد که اتفاقا این توضیحات نشان داد که هیچ توجیه قانونی در پشت این دستور توقیف وجود ندارد.

ساترا گفته است: «با توجه به انتشار نامه سازمان تنظیم مقررات رسانه های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی در خصوص برنامه "اکنون" از سوی مدیر سکوی فیلیمو، به اطلاع میرساند رعایت حقوق مالکیت معنوی یکی از الزامات تنظیم‌گری است که برای همه تولید کنندگان و فعالان صنعت صوت و تصویر فراگیر محترم شمرده می‌شود و مورد مطالبه همه سکوها و تولید کنندگان محتوا است.

خیلی خیلی خیلی عجیب است ولی واقعیت دارد: درباره توقیف

برنامه «کتاب باز» از برنامه های با سابقه در سازمان صداوسیما است و با توجه به مکاتبه شبکه نسیم در خصوص لزوم رعایت حقوق مالکیت این برنامه، عدم تشابه مستقیم برنامه «اکنون» و لزوم استقلال این برنامه جزو مصوبات ابلاغ شده به سکوی فیلیمو است.

متاسفانه سکوی فیلیمو نه تنها در خصوص برنامه اکنون حقوق مالکیت سازمان صدا و سیما را بر خلاف مصوبات شورای صدور مجوز برنامه ها و سریالهای شبکه نمایش خانگی و همچنین بر خلاف تعهدات قبلی خود به شورای صدور مجوز نقض کرده است، بلکه در سال جاری در تخلف آشکار دیگری با عدم رعایت موارد اصلاحی محتوایی مجموعه «جوکر» و عدم رعایت حقوق معنوی مخاطب، نشان داده است که متأسفانه قائل به رعایت حقوق معنوی مخاطب و سکوهای دیگر و عوامل تولید کننده نیز نیست.

امیدواریم در آینده ای نزدیک مردم عزیز کشور و سکوهای فعال قانونمدار، شاهد زیست بومی با رقابت عادلانه و محتوای سالم و قانونمند باشند.»

در این توضیح اشاره به شباهت برنامه «اکنون» و «کتاب باز» شده است که در واقع هیچ مبنای درستی ندارد، چون بر اساس این گفته باید تمام برنامه‌های گفتگو محور تولید شده در جهان را متهم به کپی برداری از همدیگر کرد و در وهله اول خود برنامه کتاب باز هم متهم به شباهت به صدها هزار برنامه دیگر تولید شده در تلویزیون‌های تمام دنیا و به قدمت تاریخ ساخت این برنامه‌ها از ابتدا پیدایش تلویزیون است!

عدم رعایت حقوق مالکیت یعنی این که از اسم و یا برند «کتاب باز» استفاده شده باشد، که نشده یا اینکه دکور برنامه دقیقا شبیه به برنامه کتاب باز باشد که آن هم نیست و صرفا مجری برنامه کتاب باز است که حال به برنامه دیگری آمده و اجرا می‌کند، آیا این هم ممنوع است؟

انگار در ساترا اصلا هیچ شناختی از حقوق معنوی یک اثر وجود ندارد، چون حقوق مادی هر اثر متعلق به تهیه کننده، سرمایه‌گذار و مالک یک برنامه است اما حقوق معنوی متعلق به تمام کسانی است که در ساخت آن برنامه مشارکت داشته‌اند از کارگردان و نویسنده گرفته تا آهنگساز، طراح صحنه، بازیگران و ...هیچ کسی هم نمی‌تواند این حقوق معنوی را از آنان دریغ کند، تمام اشخاص دخیل در ساخت یک برنامه، فیلم، سریال و ... همواره می‌توانند به آن اشاره کنند و به عنوان بخشی از کار خود یا سابقه کاری خود از آن نام ببرند.

تهیه کننده یا مالک یک فیلم صاحب حقوق مادی آن است ولی مابقی افراد در آن فیلم حقوق معنوی دارند، آیا تهیه کننده فیلم حق دارد مثلا به بازیگران بگوید این فیلم من است و هیچ کس حق ندارد اسم آن را در هیچ جا بیاورد؟

خیلی خیلی خیلی عجیب است ولی واقعیت دارد: درباره توقیف

این که ساترا توقع داشته باشد حتی اسمی از برنامه «کتاب باز» نیاید دیگر واقعا عجیب غریب است، چه بخواهید و چه نخواهید تمام افراد حاضر در تولید برنامه کتاب باز هر جایی و هر وقتی می‌توانند از ان نام ببرند و به آن به عنوان بخشی از کاری که انجام داده‌اند ارجاع بدهند. واقعا توضیح چنین مسائل ابتدایی و بدیهی برای خود من ناراحت کننده است و در عجبم که چگونه یک نهاد نظارتی بر پلتفرم‌های نمایش خانگی می تواند چنین خطای فاحشی داشته باشد.

البته در بند بعدی به جای پرداختن به قضیه توقیف برنامه «کتاب باز» اشاره به برنامه جوکر و اصلاحات محتوایی آن دارد که واقعا هیچ ربطی به برنامه سروش صحت ندارد و اصلا به نوعی سفسطه و مغلطه است و بیشتر مانند یک دعوای کودکانه است که می‌گوید: «ببین اون کار هم کردی»!

بگذارید به صراحت بگویم تا دلتان بخواهد برنامه‌های سرگرمی و کمدی در این پلتفرم‌های نمایش خانگی تولید می‌شود که انواع و اقسام شوخی‌ها، ارجاعات و ... در آنها گفته می‌شود و هیچ مشکلی هم وجود ندارد، اما در این میان یک برنامه در حال تولید است که کاملا دغدغه ارتقا سواد فرهنگی و هنری مخاطبان را دارد و جالب این که ساترا (وابسه به صداوسیما) دقیقاً مانع از پخش همان یک برنامه می‌شود!

شگفتا که تولیدات داخلی در شبکه های خانگی بازار شبکه های ماهواره ای را کساد کرده اند ولی به جای حمایت از آنها، این گونه سر هیچ و پوچ با آنها گلاویز می شوند و در این میان، باز خبر رسیده که از ساترا به فیلمیو زنگ زده اند که پخش صدای عادل فردوسی پور روی مسابقات فوتبال هم خلاف است و باید حذف شود!

باورش سخت است ولی واقعا ما شاهد چنین اتفاقاتی هستیم! (انصافاً علامت تعجب باید بسیار بزرگ تر باشد).