به بهانه تصویب سند ملی موسیقی

هنر موسیقی، ادبیات و نگارگری

• ۱۴۰۳/۰۵/۲۵

دبیر شورای عالی هنر: از این پس دیگر هیچ دستگاهی حق لغو کنسرت ندارد و مورد دوم اینکه صداوسیما باید موسیقی را با تمام ملزومات موسیقی نشان دهد و دیگر گل جلوی ساز نگذارد.

---

در پی تصویب سند ملی سینما در آخرین روزهای دولت سیزدهم و انتقادات اهالی فرهنگ و هنر به این قضیه محمدحسین ایمانی خوشخو دبیر شورای عالی هنر نشستی خبری برگزار کرد و توضیحاتی در این باره ارائه کرد.

ایمانی خوشخو گفت: «درباره سند ملی سینما پرونده هنوز باز است و این سند به طور قطعی فیکس‌ نیست. راه به هیچ وجه بسته نیست و به عنوان کسی که سال‌ها خادم هنر بوده، از جامعه هنری و خانه سینما به عنوان بزرگترین صنف سینمایی خواهش میکنم که همکاری کنند چون راه هنوز باز است.»

اما در این نشست دبیر شورای هنر به تصویب سند ملی موسیقی هم اشاره کرد که اتفاقا نکات جالب توجهی در آن است. ایمانی خوشخو گفته است: «در دولت سیزدهم سند موسیقی را هم توانستیم به تصویب برسانیم که ابلاغ شد. در این سند اتفاقات خوب زیادی وجود دارد که دو مورد آن را می‌گویم. اول اینکه از این پس دیگر هیچ دستگاهی حق لغو کنسرت ندارد و  مورد دوم اینکه صداوسیما باید موسیقی را با تمام ملزومات موسیقی نشان دهد و دیگر گل جلوی ساز نگذارد.» 

این گزاره «ساز و گلدان» از آنجا می‌آید که عملا سالهاست در تلویزیون ساز نشان داده نمی‌شود و یا اگر نوازنده با ساز در صحنه حضور داشته باشد جلوی آنها گلدان‌هایی تعبیه می‌شد تا سازها پشت گل‌ها از چشم‌ها پنهان بماند.

جملات مهم ایمانی خوشخو در این نشست خبری که به طور صریح و مشخص درباره موسیقی مطرح شده است:

- صداوسیما باید موسیقی را با تمام ملزومات صحنه‌ای نمایش دهد. صدا و سیما دیگر نمی‌تواند گل جلوی ساز بگذارد. مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی حکم قانونی دارد و همه مصوبات اجرا خواهند شد. این سند نظام نامه مصوب موسیقی و تصویر است که صداوسیما هم باید آنها را رعایت کند.

ـ از این پس دیگر هیچ دستگاهی حق لغو کنسرت ندارد.

سهیلا صدیقی در ایسنا نوشت: این مباحث در حالی مطرح شده است که صدا و سیما هیچ قانون صریحی درباره نشان دادن ساز در تلویزیون ندارد و مقام معظم رهبری نیز در استفتایی درباره نشان‌دادن آلات موسیقی در تلویزیون فرموده‌اند: «آن دسته از آلات موسیقی که عرفا از آلات مشترک بوده و قابل استفاده برای موسیقی حلال می‌باشد، خرید و فروش و استفاده از آن به قصد منفعت حلال جایز است و تفاوتی هم بین تلویزیون و جاهای دیگر نیست.»

آنچه در سند ملی موسیقی بر آن تصریح و تاکید شده حل کردن این معضل چندین ساله در صداوسیماست که وقتی صدای ساز شنیده می‌شود نشان دادن ویا نشان ندادن آن تا چه اندازه اهمیت دارد!

البته در شبکه‌های برون مرزی مانند جام جم و سحر ساز نشان داده می‌شود اما اینکه چرا در شبکه‌های داخلی چنین اتفاقی رخ نداده است باز خود جای تامل دارد.

در شبکه نمایش خانگی وضعیت فرق دارد و اگرچه نهایت امر برنامه‌های تولید شده در پلتفرم‌ها باید از ساترا مجوز پخش دریافت کنند و ساترا هم باز خود از زیر مجموعه صداوسیماست اما در آنجا آزادی عمل بیشتر است و در برنامه‌های خاصی که با محوریت موسیقی تولید می‌شوند نشان دادن ساز هیچ منعی ندارد.

حال باید دید صداوسیما این سند مصوب را اجرا خواهد کرد یا خیر؟

نکته قابل توجه دیگر در سند ملی موسیقی که تصویب شده است این است که از این به بعد هیچ دستگاهی حق لغو کنسرت‌های موسیقی ندارد، وقتی مجوز اجرای یک کنسرت موسیقی از طرف وزارت ارشاد صادر شده است باید برگزار شود.

البته این هم باز از آن موارد است که در سال‌های گذشته حرف و حدیث زیادی به همراه داشته است برای مثال در اسفند ماه سال گذشته کنسرت علیرضا قربانی در شهر اصفهان لغو شد و حتی کار به جایی رسید که وزیر ارشاد و معاون امور هنری وزارت ارشاد دخالت کردند و گفتند که کنسرت باید برگزار شود و هیچ منع قانونی ندارد اما کار به فرمانداری و شورای تأمین استان کشید و در نهایت معاون سیاسی اجتماعی فرمانداری اصفهان اعلام کرد: «اجرای صحنه‌ای آقای علیرضا قربانی همه مراحل برای اخذ مجوز نهایی را طی نکرده است بنابراین ایشان هیچ‌گونه اجرایی در اصفهان نخواهد داشت.»

در تیرماه سال 1401 هم کنسرت‌های سیروان خسروی در شهر اهواز لغو شد و حجت‌الاسلام کلاه کج ـ مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان - در این باره گفت: «مجوز این کنسرت‌ها کاملا قانونی بوده و ارشاد هم از مجوز خود حمایت کرده و محکم هم پای مجوز خود ایستاده و با هر مشکلی که بوده این کنسرت شب اول به روی صحنه رفته است. ولی با مصوبه شورای تامین شهرستان اهواز که ارشاد هم عضو آن شورا نیست، کنسرت‌ها لغو شده است. این شورا بالا دستی است و مصوبات آن برای همه دستگاه‌ها و سازمان‌ها لازم‌الاجرا است.»

حال این بند سند ملی موسیقی انصافا یک گام رو به جلو است و باید دید آیا می‌توان این مصوب را عملی کرد و هیچ نهاد و دستگاه دیگری در امر برگزاری و لغو کنسرت‌ها دخالت نکند.

بهرجهت همان گونه که به سند ملی سینما ایرادات و انتقاداتی وارد بود و نگرانی اهالی و فرهنگ و هنر درباره آن به شکل گسترده‌ای انعکاس پیدا کرد باید به نکات مثبت و مهم سند ملی موسیقی هم اشاره کرد.