هرکس به هما سنگ بزند، آن را شکار کند یا به آن آسیب برساند، بدیمنی و فلاکت را به زندگی خود آورده است. به همین دلیل، هما در میان اساطیر ایرانی موجودی مقدس و خوشیمن بهشمار میرفته.
فیلمی از مسابقهای بهنام «بازمانده» منتشر شدهاست؛ مسابقهای که برای نمایش خانگی تولید شده. در یکی از قسمتها، شرکتکنندگان باید با سنگ، پازلی را تخریب کنند؛ پازلی که نقش عجیبی روی آن کشیده شده است؛ نقشی برگرفته از باورهای اساطیری ایرانی. باورهایی که ظاهرا در یک مسابقه آنهم با مجریگری سیامک انصاری و مهران غفوریان مورد بیمهری و اهانت قرار گرفتهاند.
در این پازل، دو حیوان افسانهای و اسطورهای ایران دیده میشود. در میان آنها نیز نمادی قرار دارد که نهتنها در داستانهای اسطورهای ایران اهمیت دارد، بلکه در واقعیت تاریخی ایران باستان نیز جایگاهی برجسته داشته است. این نقش مرکزی درون دایرهای قرار گرفته که با هشت پر احاطه شده؛ طرحی که بیشباهت به گردونه مهر یا خورشید اسطورهای ایرانیان نیست.
نخست به سراغ دو حیوان اسطورهای پازل میرویم. این تصویر برگرفته از یکی از آثار ماندگار دوره هخامنشی است که هنوز هم در نزدیکی ورودی تختجمشید دیده میشود و به آن هما میگویند. پرندهی افسانهای هما بدنی شبیه شیر و سری همانند پرنده دارد. هما در اساطیر هخامنشی جایگاهی بسیار مهم دارد. هما تنها موجود کاملاً اساطیری ایرانی است که وارد هنر رسمی هخامنشی شد، در حالی که نقشهایی چون شیر، گاو یا اسب ریشه در هنر میانرودان داشتند.
در اوستا نام این پرنده «هومَیو» یا «هُمایا» آمده است. اهمیت هما در حدی است که در اسطورهها گفته میشود هرکس آن را ببیند یا سایهاش بر او بیفتد، سعادتمند میشود و به نیکبختی میرسد. حتی میتواند شاه بشود و بر اساس همین باور این پرنده نزد شاهان هخامنشی بسیار محترم بود.
حمله به باورهای اساطیری و شخصیتهای پیشااسلامی بارها در ایران رخ داده است. هرچند گفته میشود هرگز قصدی در کار نبوده، اما استفاده همزمان از چندین نماد مهم اسطورهای ایران در یک قاب و سپس تخریب آن با سنگ، آیا واقعاً میتواند تصادفی باشد؟
